اثر توتال آلکالوئید گیاه اسفند بر روی انگل ایمریاتنلا

گیاه اسفند یا پگانوم هارمالا از دیرباز بعنوان ضد عفونی کننده در طب سنتی مصرف می گردید. طبق مطالعه ای که در ایران در مورد اثرات آلکالوئیدهای اسفند بر روی انگل تیلریا آنولاتا که بصورت invitro انجام گرفت و نتایج خوبی بدست آمده. و چون مصرف داروهای شیمیایی در انسان و دام به مرور اثرات سوء و عوارض جانبی، در مصرف طولانی را نشان می دهد و مصرف داروهای شیمیایی در ماکیان در برخی از موارد باعث تجمع در بعضی از ارگانها مثل کبد و عضلات ... می شود، همین امر در آینده ممکن است موجب برخی از اختلالات و ناهنجاریهای ژنتیکی در انسان گردد. اهمیت این موضوع وقتی بیشتر می شود که بدانیم انگل ایمریاتنلا سالانه باعث تلف شدن بیش از صدها هزار قطعه از ماکیان و از دست رفتن صدها تن گوشت و از بین رفتن بیش از 10 میلیون دلار ارز (جهت خرید دارو) می گردد. لذا بر آن شدیم که اثرات توتال آلکالوئید گیاه اسفند را بروری این انگل مور بررسی قرار دهیم. برای بدست آوردن توتال آلکالوئید اسفند، دانه های آن را بخوبی آسیاب کرده و بصورت پودر در آورده، با حلال مناسب پرکله شد و استخراج توتال آلکالوئید به روش عمومی انجام گرفت ، برای خالص سازی و رنگ بری از حلالهای مختلف و زغال فعال استفاده شد. دراین قسمت توتال آلکالوئید بدست آمده که راندمات آن 2/5 درصد بود را با استفاده از اسید کلرئیدریک و اتر اتیلیک بصورت ملح مناسب جهت بررسی بر روی انگل ایمریاتنلا آماده نمودیم ملح بصورت هایدروکلراید بدست آمد که بخوبی در آب محلول می باشد، که برای بررسی به دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران برده شد. تعداد 50 قطعه جوجه خروس انتخاب ، پس از انتقال به بخش نگهداری حیوانات آزمایشگاهی دانشکده دامپزشکی، تحت شرایط کنترل شده بهداشتی در قفس به مدت دو هفته نگهداری گردید. در این تجزیه 3 گروه شاهد مشتمل بر 5 قطعه جوجه در هر گروه ایجاد گردید. فضولات 24 ساعت آنها بصورت انفرادی جمع آوری و مورد آزمایش جهت تشخیص او اوسیست ایمریلانتلا به هر جوجه از طریق سند دهانی خورانده شد. 3 روز بعد از آلودگی غلظت 5 میلی گرم آلکالوئید تام پگامرمین ها رمالا در هر میلی لیتر سرم فیزیولوژی تهیه و از طریق داخل دهانی به میزان 15-7/5-5 میلی گرم به ازا هر کیلوگرم وزن زنده جوجه، پگارمین هارمالا به سه گروه درمانی تجویز گردید، به گروه شاهد آب مقطر هم حجم خورانده شد. فضولات جوجه های گروه شاهد و درمان شده روزانه مورد مشاهده مستقیم قرار گرفت همچنین میزان اواوسیسیت در هر گرم فضولات جوجه ها بطور انفرادی در هر گروه 6 الی 13 بعد از درمان ثبت گردید، میزان دفع اواوسیست در هر گروه با گروه شاهد از طریق آنالیز واریانس مورد آزمون آماری قرار گرفت . نتایج نشان داد که از روز ششم بعد از آلودگی تا روز سیزدهم بعد از آلودگی، دفع اواوسیست ها حالت نزولی داشته، لیکن میزان دفع اواوسیست در گروه شاهد در طول دوران تجزیه با مقایسه با گروههای درمان شده به مراتب بیشتر می باشد. آزمون آماری t.test نشان می دهد که میانگین دفع اواوسیست در گروه شاهد در حدود 10 هزار در حالیکه در گروه درمان شده با 15 میلی گرم به ازای هر کیلووزن زنده از توتال آلگالوئید بصورت نوشیدنی، کاهشی در سطح 3 هزار اواوسیست را نشان می دهد که از نظر آماری این اختلاف کاملا معنادار می باشد. همچنین تجزیه دیگری که انجام دادیم، حدس زده می شود که این آلکالوئید اثر تخریبی بر روی سیستم های تنفسی شیزونت که یک مرحله رشد و تقسیم انگل می باشد داشته باشد. بدیهی است جهت اثبات این نظریه نیاز به تجربیات بیشتری است .